Plakat „Autoportret w szarym filcowym kapeluszu” Vincent van Gogh

Vincent van Gogh (1853–1890) był holenderskim malarzem postimpresjonistycznym, który za życia sprzedał tylko jeden obraz, jednak dziś jest uznawany za jednego z najwybitniejszych artystów w historii. Początkowo pracował jako marszand i misjonarz, zanim zdecydował się całkowicie poświęcić malarstwu. Jego życie naznaczone było problemami psychicznymi, które doprowadziły do pobytu w szpitalach psychiatrycznych i ostatecznie do jego tragicznej śmierci w 1890 roku.

Van Gogh namalował ten autoportret zimą 1887–88, pod koniec swojego niemal dwuletniego pobytu w Paryżu. Artysta studiował na swój własny, oryginalny sposób technikę pointylizmu. Krótkie pociągnięcia pędzla układają się w różnych kierunkach – tam, gdzie podążają za konturem głowy, tworzą coś w rodzaju aury otaczającej postać.

Obraz jest także jednym z najodważniejszych eksperymentów kolorystycznych van Gogha w okresie paryskim. Artysta zastosował kontrastujące barwy ułożone obok siebie długimi pociągnięciami pędzla: niebieski i pomarańczowy w tle oraz czerwony i zielony w brodzie i oczach. Dzięki temu kolory wzajemnie się wzmacniają. Czerwony pigment z czasem wyblakł, co sprawiło, że fioletowe pociągnięcia zmieniły się w niebieskie, przez co kontrast z żółcią stał się mniej wyrazisty niż w pierwotnej wersji obrazu.

Vincent van Gogh namalował około 35 autoportretów, co czyni go jednym z artystów najczęściej ukazujących samego siebie w historii sztuki. Cechą charakterystyczną prezentowanego obrazu jest żywa, niemal agresywna kolorystyka, dynamiczne pociągnięcia pędzla oraz niezwykła ekspresja. Zielonkawe tło i światło nadają twarzy artysty surowość, a spojrzenie wydaje się pełne napięcia i introspekcji.

Umarł w skrajnej nędzy, chociaż obecnie należy jego obrazy należą do najdrożej wycenianych dzieł sztuki na świecie. Jego „Portret doktora Gacheta” osiągnął cenę 82,5 miliona dolarów w 1990 roku, a „Sad z cyprysami” został sprzedany w 2022 roku za kwotę 117,2 miliona dolarów.