LATA MŁODOŚCI

Jego ojciec, Stanisław Mróz, był aktywnym działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej oraz redaktorem popularnego tygodnika galicyjskiego ilustrowanego „Na szerokim świecie”, gdzie często gościł swojego syna, a w 1929 roku opublikował jego pierwszą pracę graficzną (winietę mapy Europy). W 1940 Stanisław Mróz został aresztowany przez Niemców za organizowanie podziemnej prasy konspiracyjnej i zesłany do obozu w Auschwitz, w którym zamordowano go na początku 1941 roku.W młodości Daniel był aktywnym miłośnikiem sportu, przede wszystkim boksu i zapasów, relegowanym ze wszystkich krakowskich szkół z powodu buntowniczego charakteru. Po wojnie ukończył z powodzeniem Wydział Grafiki na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Podczas studiów zetknął się z redaktorem naczelnym „Przekroju”, Marianem Eilem, który prowadził na uczelni wykłady za scenografii. Kontakt z nim zaowocował szeregiem późniejszych projektów scenograficznych Mroza, ale przede wszystkim zaangażowaniem wybitnie zdolnego studenta do pracy w czasopiśmie, które stanie się na następne trzy dekady areną jego działań artystycznych. „Przekrój” wyróżniał się w tamtych czasach innowacyjnością i niezależnością na tle siermiężnej prasy socjalistycznej, prezentował w niebanalnym stylu nowatorskie treści, które obejmowały modę, kulturę, sztukę, styl życia, naukę i psychologię. Drukowany w kolorze tygodnik pozostawał jednym z najbardziej wpływowych i popularnych czasopism w Polsce w latach 50. i 60. XX wieku. Stanowił także prawdziwą kuźnię artystycznych talentów, pod okiem Eilego rozkwitali znani polscy pisarze, poeci, graficy i dziennikarze. Czasopismo tworzyło przyjazne forum dla debiutujących twórców, z których wielu potem osiągnęło znaczący sukces w swojej dziedzinie.

„Przekrój” stał się trampoliną dla kariery artystycznej Daniela Mroza, chociaż początkowo wykonywał w nim tylko dosyć mechaniczną pracę łamacza, czyli osoby przygotowującej makietę do druku, obecnie praktycznie całkowicie wyeliminowaną przez programy komputerowe. Proces tworzenia formy drukarskiej wymagał precyzji i dokładności, a Mróz dodatkowo utrudniał sobie zadanie dynamicznym włamywaniem rysunków, bogatą formą graficzną oraz nowatorskimi elementami typograficznymi. Z czasem Mróz stanie się redaktorem odpowiedzialnym za całą oprawę graficzną „Przekroju”, gdzie publikuje również sporo autorskich rysunków. W swoim niepokojącym stylu ilustrował między innymi utwory Mrożka, Szaniawskiego, Stillera czy Kafki.Podstawową formę twórczą Daniela Mroza stanowiło tzw. szrafowanie, czyli pracochłonna technika rysunku, polegająca na tworzeniu cienkich równoległych linii w różnych kierunkach w celu uzyskania tekstury, tonów i cieniowania. Szkicowana najczęściej ołówkiem lub piórkiem za pomocą tuszu, umożliwiała produkcję dużej ilości druków o wysokiej jakości w stosunkowo krótkim czasie. Grafiki wykonywane za pomocą precyzyjnych kreseczek na wzór popularnych w ubiegłym wieku drzeworytów doskonale prezentowały się na łamach „Przekroju”, który cierpiał na niską jakość przydzielanego przez partyjnych decydentów papieru – chociaż był to poniekąd niezamierzony uboczny efekt artystyczny.

PRACA W „PRZEKROJU”

DOROBEK DANIELA MROZA

Jak w wypadku wszystkich prekursorów, trudno jednoznacznie zakwalifikować sugestywne prace Mroza pod kątem formalnym. Sam autor przyznaje się do mimowolnego powinowactwa z surrealizmem oraz inspiracji Maxem Ernstem. Połączenie stylizowanego na ryciny, realistycznego rysunku z fantastyczną, mocno zabarwioną ironicznie oraz oderwaną od rzeczywistości tematyką ilustracji, daje dodatkowy efekt artystyczny.

Faktycznie. Ernst jest mi najbliższy, choćby przez samą technikę collage’u. I nie jest to dziełem przypadku, że ja te collages zacząłem uprawiać. Aczkolwiek, kiedy zacząłem je robić, nie zdawałem sobie sprawy z tego, że chodzi o Maxa Ernsta.

W swojej twórczości Mróz eksperymentował z różnymi technikami graficznymi, takimi jak linoryt, sucha igła, akwaforta, sięgał również po gwasz czy kolaż, tworząc głównie portrety, pejzaże, martwe natury oraz prace o charakterze surrealistycznym. W swoich pracach często nawiązywał do literatury, mitologii greckiej i japońskiej oraz sztuki dadaistycznej i surrealizmu.