Lem przewidziaล AI, zanim staลo siฤ modne. Zakลadaล, ลผe rozwรณj sztucznej inteligencji jest nieunikniony: traktowaล jฤ jako kolejny, nieuchronny etap ewolucji Rozumu, ktรณry moลผe wymknฤ ฤ siฤ spod kontroli szybciej, niลผ nam siฤ wydaje. Obecnie terminem AI nazywamy chatboty i algorytmy, ktรณre Lem uznaลby za wyrafinowane katarynki. Jego zdaniem prawdziwa sztuczna inteligencja to coล wiฤcej niลผ paplanina generatywnej sieci neuronowej โ to autonomia, ลwiadomoลฤ i wolna wola. Przedstawiamy antologiฤ „Intelektronika. Przyjaciel Automateusza i inne utwory”, ktรณra wkrรณtce ukaลผe siฤ nakลadem wydawnictwa sลowo/obraz terytoria. Kultowe teksty Lema pozostajฤ manifestacjฤ wszechstronnoลci i geniuszu autora.
- „137 sekund” – redakcyjny komputer wykazuje siฤ boskฤ wszechwiedzฤ oraz precyzyjnymi prognozami, wyrฤczajฤ c dziennikarzy w ich obowiฤ zkach.
- „Przyjaciel” – wizja intymnej relacji czลowieka z maszynฤ , w ktรณrej granice miฤdzy ลwiadomoลciฤ biologicznฤ a syntetycznฤ niebezpiecznie siฤ zacierajฤ .
- „Terminus” – prymitywny robot, przeznaczony do naprawy przeciekรณw stosu atomowego, zdaje siฤ cierpieฤ na zespรณล stresu pourazowego.
- „Przyjaciel Automateusza” – elektroprzyjaciel Automateusza, mรณzg elektronowy wielkoลci ziarnka fasoli, ktรณry ma sลuลผyฤ mu radฤ i pomocฤ , stanie siฤ kluczowym elementem dla jego przetrwania.
- „Maszyna Trurla” – prรณby przekonania upartej maszyny rozumnej, ktรณra twierdzi, ลผe dwa razy dwa rรณwna siฤ siedem, koลczฤ siฤ tragicznie.
- „Elektrybaลt” – mozolnie zaprogramowany przez Trurla cybernetyczny poeta, wypisz wymaluj przodek chataGPT, zdeklasuje swoich kolegรณw po fachu, generujฤ c wiersze, porywajฤ ce tลumy.
- „Tragedia pralnicza” – wyลcig pomiฤdzy producentami pralek prowadzi do powstania superinteligentnej generacji urzฤ dzeล piorฤ cych, ktรณre zaczynajฤ ลผyฤ na wลasnฤ rฤkฤ i domagaฤ siฤ praw obywatelskich
- „Maska” – niepokojฤ ca spowiedลบ ลmiercionoลnej mechanicznej modliszki, ktรณra ลcigajฤ c ofiarฤ, prรณbuje jednoczeลnie odnaleลบฤ swojฤ toลผsamoลฤ.
- „W drodze” – dyskusje filozoficzne chatbotรณw, prowadzone w „Wizji lokalnej” przez tzw. makiety sลynnych myลlicieli („Robiฤ bioelektryczny portret upatrzonego, bitujฤ go, czyli pakujฤ do programuโฆ”)
- „Drugi zwiad” – Ijon Tichy wstฤpuje do piekลa, jakie urzฤ dziลy na Ksiฤลผycu przebiegลe bojowe maszyny.
- „Non serviam” – cyfrowe istoty, oparte na algorytmach personoidy, egzystujฤ ce w abstrakcyjnym ลwiecie matematycznych praw, manifestujฤ autonomiฤ myลli i niezaleลผnoลฤ wobec swojego Stwรณrcy.
- „Weapon Systems of the Twenty First Century or the UpsideโDown Evolution” – totalna wojna hybrydowa, prowadzona przez kolejne generacje inteligentnych maszyn, doprowadzi do naszej zagลady.
- „Golem XIV” – skonstruowany dla celรณw militarnych superkomputer szybko dostrzega bezsens ambicji wojskowych i poลwiฤca siฤ zawansowanym filozoficznym spekulacjom.
- „Summa Technologiae” – fragment profetycznego ลบrรณdลa, w ktรณrym Lem trafnie przewiduje powstanie sztucznej inteligencji oraz jego rรณลผnorakie konsekwencje.
