Nadruki na odzieży

Zwykle nie zastanawiasz się długo nad technicznymi detalami wykonania i zdobienia koszulki, bluzy czy czapeczki, którą chcesz kupić. Podoba się i cena odpowiednia – to kupujesz. Bo co tu roztrząsać, skoro i tak nie masz pojęcia o różnicach między rodzajami nadruku, zaletach i wadach każdego z nich. Zatem kupujesz, a reszta – wyjdzie w praniu. I tu jesteś już blisko sedna.

SITODRUK

Dla osiągnięcia bardziej spektakularnych efektów stosuje się także rozmaite farby specjalne:

fotochromowe – inaczej fluorescencyjne, dzięki którym można uzyskać błyszczący złoty czy srebrny nadruk, a także efekt lustrzany

puchnące – używane najczęściej do podkreślenia niektórych partii nadruku, dające wrażenie przestrzenności.

Szczególnym rodzajem farb, stworzonych specjalnie dla sitodruku są farby wywabowe. Technika przygotowania sit i szablonów pozostaje bez zmian, ale farba zamiast pokrywać drukowaną tkaninę – usuwa z niej pigment, pozostawiając odbarwiony, idealnie gładki i nieusuwalny obraz. Naturalnie ta metoda najlepiej sprawdza się na ciemnych tekstyliach, najlepiej bawełnianych.

Niezależnie od zastosowanych barwników obraz naniesiony sitodrukiem zawsze jest niezwykle precyzyjny i wyrazisty, wyjątkowo trwały i odporny na czynniki zewnętrzne. Pokryte w ten sposób powierzchnie – płaskie lub kuliste czy cylindryczne, tekstylne (zarówno z włókien naturalnych, jak i sztucznych) czy papierowe, plastikowe albo drewniane czy metalowe przez bardzo długi czas będą się prezentować znakomicie, nie ulegając czasowi i niekorzystnym warunkom.

Rzeczywiście, właśnie w praniu najszybciej wyjdą na jaw różnice jakości i trwałości nadruku, czyli fachowo mówiąc znakowania odzieży. A jest tych metod znakowania całkiem sporo – od sitodruku, przez termotransfer, druk cyfrowy (DTG i DTF) po druk sublimacyjny. W poniższym tekście znajdziesz podstawowe informacje o sposobach wykonania oraz głównych cechach każdej z tych technik.

Zacząć trzeba od sitodruku – metody najpopularniejszej i najbardziej tradycyjnej. Jeśli czytając określenie „najbardziej tradycyjna” przyjmujesz, że to oznacza „najsłabsza” i „nienowoczesna” – jesteś w błędzie. Mimo, że druk tą metodą znany jest od bardzo dawna – w Chinach i Japonii już w starożytności stosowano druk szablonowy, będący poprzednikiem sitodruku – wciąż nosimy odzież oznakowaną tą techniką, a ikoniczne dla pop-kultury dzieła Andy Warhola (na przykład zmultiplikowana twarz Marilyn Monroe) także powstały przy użyciu tej metody druku.

Aby wydrukować coś sitodrukiem potrzebne jest, jak nietrudno zgadnąć, sito. Czyli gęsta siatka, kiedyś z nici jedwabnych, dzisiaj najczęściej z nylonu, poliestru lub metalu naciągnięta na prostokątną ramę. Na taką siatkę nakłada się szablon, czyli światłoczułą, utwardzoną warstwę nieprzepuszczającą farby. Przez tak przygotowane sito przeciska się farbę, zawsze tylko w jednym kolorze, uzyskując wzór, czyli nadruk wyłącznie w miejscach nie zakrytych szablonem.

Dla uzyskania nadruku wielokolorowego trzeba przygotować wiele sit – po jednym dla każdego koloru – i drukować kolory jeden po drugim. Wygląda na proces czaso- i pracochłonny? Kiedyś zapewne tak, obecnie jednak nadruk tą metodą jest w dużym stopniu zautomatyzowany, używa się tzw. karuzel sitodrukowych, zamiast ręcznych narzędzi do przeciskania farby przez sito stosuje się wysokie ciśnienie itd.

W ostatnich latach sitodruk stał się jeszcze bardziej atrakcyjny, gdyż dzięki stosowaniu rozmaitych rodzajów farb znacznie wzrosły możliwości uzyskiwania niezwykłych efektów estetycznych i walorów użytkowych. Tradycyjnie w sitodruku używa się farb plastizolowych i wodnych. Jedne lepiej się nadają do tkanin ciemnych, drugie do jasnych, jedne są bardziej, drugie mnie kryjące – szczegółowe różnice interesują zapewne ludzi z branży, dla użytkowników nie mają praktycznie żadnego znaczenia.

Pokrewną techniką nadruku, właściwie nawet specjalnym rodzajem sitodruku jest druk termotransferowy, nazywany często nie bez racji transferem sitodrukowym. O ile w przypadku sitodruku nadruk wykonuje się bezpośrednio na podłożu docelowym, o tyle w termotransferze nadruk sitodrukowy trafia na odpowiednio przygotowany papier lub folię. Następnie, po pokryciu tegoż nadruku substancjami klejącymi przenosi się go na tkaninę i mocno dociskając utrwala na tym podłożu.

Zapyta ktoś – po co w ogóle zawracać sobie głowę termotransferem, który przecież wymaga dodatkowych materiałów i jest po prostu droższy od zwykłego sitodruku. I rzeczywiście – termotransfer ma zastosowanie w tych rzadkich przypadkach, kiedy tradycyjny sitodruk nie poradziłby sobie najlepiej, np. kiedy powierzchnia przeznaczona pod nadruk jest bardzo nierówna, pofałdowana, albo kiedy nadruk ma być wykonany w miejscach trudnodostępnych. Generalnie termotransfer jest równie trwały i estetyczny co starszy brat, sitodruk, tyle, że znacznie droższy w produkcji.

SUBLIMACJA